NHỮNG CÁNH HẠC ĐỒNG

Truyện ngắnHàn quốc

Nguyễn Văn Sâmdịch (1992)

Sanhnăm 1915 tại Taedong, Hwang Sunwon là Giáo Sư ĐạiHọc Kyonghui tại Hán Thành, Ông đậu Tiến Sĩvề văn chương Anh tại Đại HọcWaseda Nhật Bản năm 1939, từ đó đến naykhông ngừng sáng tác.

Truyệnngắn ngắn này mang hơi hướm một truyệndanh tiếng của A. Camus nhưng vẫn có khí vịĐông Phương và tính chất thời đạicủa quê hương tác giả. Cái bi đát của conngười trong thời gian chiến tranh Quốc- Cộnglà phải đối đầu với nhữngngười cùng tiếng nói với mình, cùng quá khứvới mình. Trong truyện này tác giả giải quyết cáibi đát đó bằng tình bạn thời thơ ấu.Như những cánh hạc đồng bay vút lên khungtrời cao rộng, tình bạn vượt lên trên nhữngkhác biệt chủ nghĩa phù phiếm của một giaiđoạn cố định nào đó rồi cũngsẽ qua.  (NVS)

Ngôi làng nhỏ phía Bắc vĩ tuyến 38nép mình dưới bầu trời cao trong vắt của mùaThu. Những trái bầu trắng nằm lăn lóc bên nhautrên nền đất dơ dáy của một cái nhà kho hoangphế. Mấy người già khi chạy qua đâyviệc đầu tiên là dụi tắt cái điếucầy tre, còn trẻ nhỏ thì đứng lại ngoái nhìnvề phía sau mà vẻ kinh hoàng biểu lộ rõ trên khuônmặt.

Nhìn chung ngôi làng không bị chiến tranh tànphá hư hại nhiều, nhưng hình như nó không mang hìnhảnh của ngôi làng trước đây mà Songsam có trongtrí.

Songsam ngưng lại dưới gốc câyhạt dẻ mọc trên đồi ngoài sau ngôi làng. Anh leolên cây. Trong xa thẳm của kí ức, anh nghe văngvẳng tiếng ngày xưa lão già hét bọn anh: "Tụibây đồ mắc dịch, xuống mau lên, tụi bâylại leo lên cây dẻ của tao nữa!"

Ông lão chắc đã qua đời rồi,Songsam không thấy ông ta trong số ít oi người giàchạy ngang qua đây. Ôm chặt thân cây, anh nhìn mộtđỗi thật lâu trên nền trời đen thẳm. Vàihạt dẻ khô rơi rụng khi võ khô nứt mở tungbay.

Một người thanh niên bị tróichặt, đứng yên lặng trước ngôi nhà đangđược dùng làm văn phòng Cảnh Sát Hòa Bình Công Cộng.Có lẽ là người lạ. Songsam đến gầnđể nhìn kỷ hơn, anh khựng lạiđiếng người, gã thanh niên kia không ai khác hơn làTokchae người bạn thời thơ ấu của anh.

Songsam hỏi người cảnh sát áptải Takchae từ Ch'ont'ae thì được biếtrằng tên tù nhân chính là Phó Chủ Tịch Công Đoàn NôngDân Cộng Sản, tên này vừa mới rời khỏihầm núp tính về nhà thì bị tóm cổ.

Songsam ngồi bệt xuống nền nhàbẩn thỉu, lấy thuốc ra đốt.

Một lúc sau anh mồi điếu kháctừ điếu trước rồi đứng dậy.

"Để tôi dẫn anh ta đi."

Tokchae ngoãnh mặt chỗ khác không thèm ngóSongsam. Cả hai rời khỏi ngôi làng.

Songsam vẫn tiếp tục hút thuốc,nhưng thuốc trơ trơ không có mùi vị gì. Anhchỉ làm công việc hút khói vô, thả khói ra mà thôi. Rồithình lình anh nghĩ rằng Tokchae cũng muốn phà khóithuốc như anh. Anh nghĩ tới ngày xưa haiđứa lén núp sau bức tường, tránh ngườilớn thấy, để hút lá bầu khô. Nhưng ngày nayanh làm sao có thể mời thuốc lá cho gã kiađược chứ?

Một lần, khi cả hai còn nhỏ,rũ nhau treo bẻ trộm hạt dẻ của lão già cócái bướu ở cổ. Lần đó tới phiên Songsamphải trèo cây. Thình lình có tiếng lão già hò hét inh ỏi.Songsam tuột mau xuống, té ngồi trên mặtđất. Gai cây dẻ đâm đầy đít, nhưngSongsam vẫn chạy bất kể. Chỉ tới khicả hai tới chỗ an toàn không còn lo bị lão già tómđược lúc đó Songsam mới đưa đít chobạn coi. Gai nhổ ra đau điếng khiến Songsamkhông làm sao khỏi rươm rướm nướcmắt. Tokchae lúc đó móc trong túi ra một nắmđầy hạt dẻ bỏ vô túi bạn...

Songsam liệng mạnh điếu thuốcvừa đốt xuống đất, anh quyếtđịnh không đốt điếu nào nữa trong khi ápgiải Tokchae.

Hai người đi đến ngảrẻ trên đồi, nơi ngày xưa hai đứacắt cỏ cho bò ăn cho đến ngày Songsam phải dichuyển về một nơi gần Ch'ont'ae, phía Nam vĩtuyến 38, hai năm trước ngày Giải Phóng.

Songsam cảm thấy một làn sóng giậndữ dâng lên ngập lòng, anh la lớn, "Vậy chớanh đã tàn sát bao nhiêu người rồi?" Lần đầutiên Tokchae quay mau lại nhìn Songsam rồi lại quay đichỗ khác.

"Anh kia, anh đã giết hại bao nhiêungười rồi?" Songsam hỏi lại lầnnữa.

Tokchae quay lại ngó anh rồi trừngmắt, cái trừng mắt dữ dội, mãnh liệt, môimím chặt.

"Vậy là anh giết ít người thôiphải không?" Songsam cảm thấy đầu óc dễchịu như là những chướng ngại vậtđã được gở bỏ đem đi." Anh làPhó Chủ Tịch Công Đoàn Nông Dân Cộng Sản tạisao anh lại không đào tẩu chớ, anh bám trụđể thực hiện công tác bí mật phảikhông?"

Tokchae không trả lơi.

"Nói đi chớ. Công tác của anh làcông tác gì?"

Tokchae vẫn tiếp tục đi.Thằng Tokchae chắc chắn phải giấu giếmđiều gì đây, Songsam nghĩ. Anh muốn nhìn rõmặt Tokchae, nhưng anh này luôn luôn ngó chỗ khác.

Đưa tay rờ rờ cây súng sáu đeobên hông, Songsam nói tiếp: "Đừng có bào chữa vôích, dầu sao anh cũng bị xử bắn mà thôi. Tạisao anh không nói thiệt với tôi lúc nầy?"

 "Tôi sẽkhông bào chữa gì hết. Họ đặt tôi làm PhóChủ Tịch vì tôi là một nông dân cần cù và là mộtngười nghèo nhất, một bần cố nông. Nếuđó là một trọng tội thì thôi, chịu vậy. Tôivẫn là tôi của thuở nào, điều duy nhất tôibiết là cày ruộng."  Sau một phút ngưng, anhnói thêm, " Ông già tôi đang nằm liệt giườngtại nhà. Ông bịnh gần cả năm nay rồi."

Cha của Tokchae góa vợ, nghèo khó, cầnmẫn, sống chỉ lo cho con cái. Bảy nămtrước ông bị trặc xương sống, rồiông lại bị một chứng bịnh về da.

 "Anhcưới vợ chưa?"

 "Rồi," Tokchae trảlời sau một giây ngập ngừng.

 "Aivậy?"

 "ConLùng."

 "Con Lùngà?" Ngộ ha! Cưới một người nhỏ nhítí tẹo. Một người chỉ biết đấtrộng mà không biết trời cao. Ngày xưa Songsam và Tokchaechọc phá con nhỏ nầy tới khi nó khóc mới thôi.Bây giờ họ lại lấy nhau!

 "Có bao nhiêucon rồi?"

 "Theolời nàng nói thì đứa đầu lòng sẽ chàođời vào mùa Thu nầy."

Songsam cố lắm mới ngănđược tiếng cười phát ra. Mặc dầumiệng hỏi Tokchae có bao nhiêu con anh vẫn không thểkhông cười khi nghĩ đến hình ảnh con Lùngvới cái bụng bầu và tấm vải quấn chungquanh cái bụng đó, nhưng anh chợt nghĩ rằnglúc này không phải là lúc cười cợt.

 "Dầu saotôi vẫn lấy làm lạ tại sao anh không đàotẩu."

 "Tôimuốn lắm chớ. Họ nói khi quân Miền Nam tiếnlên không ai có thể còn sống sót cho nên mọi ngườitừ 17 tới 40 tuổi đều được cho ditản về phía Bắc. Tôi cũng muốn đi lắm,dầu phải cỏng cha trên lưng tôi cũng quyết rađi. Nhưng cha tôi từ chối không đi. Thửhỏi có người nông dân nào lại có thể từbỏ đất đai để ra đi trong khi mùa màngđang chờ gặt hái không chớ? Cha tôi già rồicần có tôi đỡ đần và bão bọc gia đình.Tôi muốn ở bên cạnh cha già tới phút cuốiđể vuốt mắt nuối cho người phút lâmchung. Hơn nữa, nông dân như chúng tôi thì đi đâuchớ? Chúng tôi biết gì đâu ngoài chuyện cày sâucuốc bẳm? "  

Songsam đã phải chạy trốn vào thángSáu năm nọ. Một đêm anh nói nhỏ với chavề chuyện xuôi Nam, nhưng cha anh cũng đã nóivới anh tương tợ như vậy: "Nông dân thìđi đâu, đi để bỏ lại chuyện càycấy rung nương à?" Cho nên Songsam bỏ ra đimột mình. Lội qua nhiều con đường lạ,băng qua những làng mạc chưa từng qua đểvề phương Nam, Songsam đã bị ám ảnhnhiều khi nghĩ đến cha mẹ già cùng con dạibị bỏ lại không lo xuể chuyện đồngáng. May thay, gia đình anh đã được an toàn.

Cả hai tiến qua khỏi ngọnđồi. Lần này thì Songsam vừa đi vừa quaymặt chỗ khác. Mặt trời mùa Thu chiếu nóng trêntrán. Anh chợt nghĩ hôm nay là một ngày tốt trờiđể gặt hái.

Khi họ tiến đến chânđồi, Songsam đi chậm lại từ từ.Nơi xa ngoài kia, giữa đồng, một đàn hạcchùm nhum giống như một người mặc áotrắng đang khum khum. Đây là vùng phi quân sứ dọctheo vĩ tuyến 38. Hạc vẫn sống chỗ nầynhư bao nhiêu năm về trước mặc dầu conngười đã bỏ đất ra đi.

Một lần, khi đó Songsam và Tokchaekhoảng 12 tuổi, hai đứa đã đặt mộtcái bẩy ở đây mà không cho ai biết, đã bẩyđược một con hạc Tangjang. Chúng đã cộtdây vào chân con hạc, mặc dầu đã trói cánh nó lạirồi. Cả hai ra thăm hạc hằng ngày, vỗvề cổ hạc, chơi trò cỡi hạc.... Rồimột ngày kia hai đứa nghe thiên hạ trong làng xìxầm bàn tán chuyện có người từ Hán Thànhđến, có giấy phép đặc biệt của vănphòng trung ương để bắt hạc về làm mẩu.Nghe vậy hai đứa lật đật chạy ngay rađồng, chuyện bị thấy, bị đòn bọngđối với chúng không thành vấn đề nữa.Chúng chỉ để ý đến số phận conhạc của chúng thôi. Rồi không chần chờ mộtphút nào, vẫn còn mệt không kịp thở sau khi chạy,chúng mở dây trói cho cả chân và cánh hạc, nhưng conhạc đi rất khó khăn. Chân nó yếu vì đãbị cột lâu ngày.

Hai đứa thảy con hạc lên không.Bất thình lình chúng nghe có tiếng súng nổ. Con hạcđập cánh một hai cái rồi chúi xuốngđất.

Hai đứa đều cùng nghĩ chắchạc của mình trúng đạn, nhưng ngay sau đó thìmột con hạc khác từ một bui rậm kếđấy đập cánh, con hạc của hai đứagiương dài cổ ra, cất lên tiếng kêu trongtrẻo, rồi biến mất trong trời rộng.Phải mất một khoảng thời gian lâu lắm haiđứa mới có thể đưa mắt rời khỏibầu trời xanh nơi con hạc của chúng cất cánhbay.

Thình lình Songsam nói: "Ê! Tại sao mình khôngngừng ở đây để bắt hạc? "

Tokchae đứng yên như trờitrồng.

"Tôi sẽ dùng sợi dây này làm bẩy.Anh đuổi hạc về phía nầy. "

Songsam mở trói cho Tokchae và bò vào đámcỏ tranh cao. Mặt Tokchae nhợt nhạt trắng  "Dầu sao anh cũng bịxử bắn." Mấy lời nầy chạy lạimau trong trí anh. Bất cứ lúc nào cũng có thể cómột hòn đạn từ phía Songsam bay về phía mình,Tokchae nghĩ.

Bò được vài sải, Songsam quaythật mau về phía Tokchae.

“Ê, tại sao anh lại đứng yênđó như hình nộm vậy chớ. Hãy điđuổi hạc đi chớ.”

Cho tới lúc nầy Tokchae mới hiểu.Anh bắt đầu bò vào trong đám tranh.

Một cặp hạc đồng, loạihạc Tangjong, bay vút lên cao trên bầu trời Thu xanh trongvắc, nhịp nhịp đôi cánh dài.

(NVS, dịch từ bản Anh ngữ)